การศึกษาใหม่เปิดเผยความจริงที่น่าตกใจเกี่ยวกับสาเหตุหลักของ การระบาดของโรคติดเชื้อ อุบัติใหม่ที่คร่าชีวิตมนุษย์ไปมากมาย เสียงวิพากษ์วิจารณ์ดังมาจากทั่วทุกมุมโลกเมื่อผลการศึกษาระบุว่า การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ นั้นเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ร้ายแรงที่สุด
ในขณะที่คนส่วนใหญ่มักจะมองข้ามความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ แต่การวิเคราะห์ครั้งนี้ได้เปิดเผยผลกระทบอันน่าสะพรึงกลัวจากการรุกรานของมนุษย์ที่ทำลายระบบนิเวศและกำลังผลักดันโลกเข้าสู่วิกฤตการณ์สุขภาพอันยิ่งใหญ่
การศึกษาจากงานวิจัยกว่า 1,000 ชิ้นใน Nature เกี่ยวกับปัจจัยขับเคลื่อนด้านสิ่งแวดล้อมทั่วโลกที่ทำให้เกิด "โรคติดเชื้อ" ครอบคลุมทุกทวีป ยกเว้นทวีปแอนตาร์กติกา โดยศึกษาทั้งความรุนแรงและความชุกของโรคในพืช สัตว์ และมนุษย์ พบว่าการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพเป็นปัจจัยขับเคลื่อนที่ส่งผลต่อความรุนแรงและความชุกของโรคติดเชื้อในพืช สัตว์ และมนุษย์มากที่สุด
โดยการศึกษาดังกล่าวมุ่งเน้นไปที่ปัจจัยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงระดับโลก 5 ประการ ได้แก่ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มลพิษทางเคมี สายพันธุ์ที่ไม่ใช่เจ้าของถิ่น และการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัย และพบว่าปัจจัย 4 ใน 5 นี้นำไปสู่การแพร่กระจายของโรคที่เพิ่มขึ้น
เบื้องหลังการระบาดของโรคร้ายแรงในปัจจุบัน เช่น โควิด-19, ไข้หวัดนก และไข้หวัดหมู คือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยและความหลากหลายของสายพันธุ์สัตว์ป่าอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้เชื้อโรคจากสัตว์แพร่กระจายสู่มนุษย์มากขึ้น
ประเด็นสำคัญเหล่านี้ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างโรคกับการเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อม เช่น ภาวะโลกร้อนอาจทำให้โรคมาลาเรียแพร่หลายมากขึ้นด้วยปัจจัยแวดล้อมที่เอื้อต่อการแพร่ระบาด แต่ก่อนหน้านี้ยังไม่ชัดเจนว่าปัจจัยขับเคลื่อนด้านสิ่งแวดล้อมใดที่ส่งผลกระทบมากที่สุด โดยนักวิจัยตั้งข้อสังเกตว่าปัจจัยขับเคลื่อนจำนวนมากมีความเชื่อมโยงถึงกัน
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และ มลพิษทางเคมี อาจทำให้เกิดการสูญเสียและการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัย ซึ่งในทางกลับกันก็สามารถทำให้เกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
"ในหลายกรณี เรามักจะมองข้ามการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพในฐานะตัวขับเคลื่อนโรคระบาด แต่นี่แสดงให้เห็นว่ามันมีความสำคัญเพียงใด" ศาสตราจารย์เจสัน โรห์ นักวิจัยหลักจากมหาวิทยาลัยนอเทรอดามกล่าว
นอกจากนี้ การศึกษายังพบว่าการเติบโตของเมืองกลับช่วยลดความเสี่ยงโรคระบาด เนื่องจากสิ่งแวดล้อมเมืองมีสภาพไม่เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตหลายชนิด รวมถึงมีสุขอนามัยและสาธารณสุขที่ดีกว่าชนบท
ทีมนักวิจัยเรียกร้องให้ทั่วโลกหันมาให้ความสำคัญกับการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ และป้องกันการแพร่ระบาดของสายพันธุ์ต่างถิ่น เพื่อควบคุมการแพร่กระจายของโรคระบาดร้ายแรงในอนาคต
"เราหวังว่าผลการศึกษานี้จะเป็นจุดเปลี่ยนให้หน่วยงานทั่วโลกตระหนักถึงความสำคัญและดำเนินมาตรการเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว มิฉะนั้นโลกของเราอาจต้องเผชิญกับภัยสุขภาพที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์" ผู้นำทีมวิจัยกล่าวทิ้งท้าย
อ้างอิง:
ข่าวล่าสุด
